Studenten creëren politieke AI-tool: Voer formerende partijen in en hoppa, regeerakkoord is klaar

Studenten van Fontys Hogeschool Eindhoven sleutelden in opdracht van Editie NL een AI-tool in elkaar, die met behulp van kunstmatige intelligentie een regeerakkoord maakt. Vul maximaal vier formerende partijen in, en binnen enkele seconden doemt er een regeerakkoord van zo'n vijfduizend woorden voor je neus op. Kan AI de onderhandelaar een handje helpen?

Het universitaire team had er slechts een week voor nodig om hun AI-systeem te trainen. Wanneer RTL Nieuws-journalisten voor het gemak de PVV, VVD, NSC en BBB aanklikken – het zijn immers de formerende partijen – dan vallen de thema's kernenergie, een asielquotum en een verplicht uniform voor gedetineerden op in het gloednieuwe AI-regeerakkoord.

"Het is niet mogelijk om zomaar alle partijprogramma's aan de computer te geven. Dan gaat-ie ermee aan de haal en rare dingen verzinnen", legt student Niek van Dam uit. De studenten hebben daarom zelf indicatoren aangedragen. "Denk aan zaken die veel spelen, zoals migratie, klimaat en zorg.”

In het AI-regeerakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB staan bijvoorbeeld een asielquotum van maximaal 15.000 asielzoekers per jaar en de afschaffing of flinke verlaging van het eigen risico in de zorg. Ook staat beschreven dat gedetineerden verplicht een uniform moeten dragen. "Je ziet dan toch dat een partij ergens een sterke mening over heeft en het model daar vervolgens de nadruk op legt. Dat is grappig om te zien", vertelt Van Dam.

"Het is een geinig experiment", vindt politiek verslaggever Fons Lambie. "Als je de vier partijen selecteert die nu onderhandelen, dan komt AI een heel eind. De paragraaf over kernenergie of regionale investeringen, daar zouden de partijen zo voor tekenen."

Lambie wijst vervolgens op de vele tekortkomingen van het model. "Teksten zijn vaag of niet doordacht. Het is onduidelijk hoe het asielquotum precies werkt. De kunstmatige intelligentie doet verschillende beloftes die je nooit kunt waar maken: je kunt niet én de zorgkosten eerlijk verdelen én de zorgkosten voor middeninkomens fors verlagen. En precies daar liggen lastige keuzes: waar geef je meer geld aan uit? En waar kun je mogelijk bezuinigen? Dat is hét heikele punt deze formatieronde. Dat zijn lastige keuzes, waar deze AI-tool geen oplossing voor biedt."

Hoewel de studenten het in eerste instantie presenteren als hulpmiddel voor politici, denken ze dat ook de burger er wat aan heeft. "Politici praten vaak in ingewikkelde taal. Deze tool maakt een verwarrende stuk tekst snel behapbaar. De tool plukt eruit wat écht belangrijk is", besluit Van Dam.