Ontzorgen van huisartsen

‘Op 1 september 2022 zijn we in Amsterdam gestart met het NOA Eerstelijn, het Netwerk Ouderengeneeskunde Amsterdam. Net als in de rest van Nederland, hebben we ook in Amsterdam te maken met een tekort aan specialisten ouderengeneeskunde en een groeiende groep kwetsbare ouderen. In combinatie met de toenemende druk op huisartsen in onze regio, was dit de reden dat we het NOA zijn gestart.’

‘Ik ben een van de specialisten ouderengeneeskunde die in dit samenwerkingsverband werkt. We werken in het NOA samen met specialisten ouderengeneeskunde en verpleegkundig specialisten van zeven Amsterdamse ouderenzorgorganisaties. Ons doel is om huisartsen te ondersteunen bij de zorg voor kwetsbare ouderen. Als specialisten ouderengeneeskunde richten wij ons hiervoor op de plek waar deze doelgroep te vinden is: namelijk thuis in de wijk.’

Centrale coördinatie: hoe werkt het?

‘Amsterdamse huisartsen kunnen via één aanmeldroute een doorverwijzing maken naar de specialisten ouderengeneeskunde van het NOA. Dit doen huisartsen via ZorgDomein: het systeem waar zij normaal gesproken ook hun verwijzingen maken. De aanvraag komt terecht bij het centrale coördinatiepunt, die op basis van postcode de aanvragen verdeelt over de specialisten ouderengeneeskunde van de verschillende ouderenzorgorganisaties. Op deze manier blijven we werkgericht werken en behouden we onze relatie met de huisartsen in onze wijk’

‘We bieden huisartsen een viertal producten. Een huisarts kan vragen om een telefonisch overleg met één van onze specialisten ouderengeneeskunde, een multidisciplinair overleg (MDO) waarbij we vanuit verschillende expertise met elkaar in gesprek gaan over het complexe vraagstuk, of een thuisconsult. Daarnaast is het ook mogelijk om te verwijzen voor het screenen van de cognitie van eerste generatie migranten. Bij een thuisconsult gaat een van onze specialisten ouderengeneeskunde op bezoek bij de cliënt thuis. Dat laatste komt het meeste voor.’

Optimaliseren van de thuissituatie

‘Tijdens een thuisconsult willen we een zo volledig mogelijk beeld krijgen van de thuissituatie van een cliënt. De cliënten die we zien hebben regelmatig te maken met een vorm van probleemgedrag, zoals het mijden van zorg, dwalen, agressief gedrag of het door elkaar halen van een dag- en nachtritme. Vaak is er sprake van een mogelijke dementie. Ons doel tijdens een thuisconsult is om te achterhalen hoe we de thuissituatie zo goed mogelijk kunnen inrichten, zodat de cliënt zo lang mogelijk én veilig thuis kan blijven wonen. En dit is nodig ook. Door de vergrijzing hebben cliënten vaak geen andere keus.’

‘Als specialist ouderengeneeskunde ben ik de regiebehandelaar van de cliënt. Ik kijk wat er nodig is om de thuissituatie te optimaliseren. Ik ben specialist voor deze doelgroep. De huisarts adviseert daarnaast ten aanzien van de Wet Zorg en Dwang, vraagstukken rondom het levenseinde en het beoordelen van wilsbekwaamheid.  Ik ben een generalist, omdat ik, net als de huisarts, een scala aan medische vraagstukken voorbij zie komen. Van huidproblemen tot gynaecologische problemen en alles daartussen in. Ik zie voortdurend kwetsbare ouderen, met veel verschillende problematieken. Mijn ervaring helpt mij bij het vinden van de juiste oplossing voor de cliënt.’

‘Een concrete oplossing voor probleemgedrag kan bijvoorbeeld zijn: het voorschrijven van medicijnen. Maar we zien vooral dat de oplossing zit in het ondersteunen van het sociale netwerk van de cliënt. Bijvoorbeeld door het geven van de juiste voorlichting en het schetsen van scenario’s voor de toekomst. Hiermee bieden we familie en mantelzorgers rust. Daarnaast schakelen we waar nodig de juiste specialisten in.’

Landelijk dekkend tarief als voorwaarde

‘We hebben sinds 1 september 2022 al meer dan 1000 aanvragen behandeld binnen ons netwerk. Ik hoop dat we dit in de toekomst kunnen doorzetten. Echter is de financiering van ons netwerk een probleem. Op dit moment kunnen we alleen de directe zorgtijd declareren bij de zorgverzekeraar. Dat is de tijd die we daadwerkelijk aan de cliënt besteden. Echter, ik werk als regiebehandelaar juist veel met indirecte tijd, bijvoorbeeld wanneer ik mensen uit het sociale netwerk spreek, zoals een buurvrouw. Deze tijd kan ik niet declareren, terwijl het mij veel relevante informatie oplevert.’

‘Om ons werk door te kunnen zetten in de toekomst hebben we echt een passende financiering nodig. Samen met andere vergelijkbare landelijke initiatieven hebben we daarom besloten om gezamenlijk richting de verzekeraars te stappen om te komen tot een landelijk dekkend tarief, waarvan de Nederlandse Zorg Autoriteit (NZa) heeft aangegeven deze per 1 januari 2025 te realiseren.’

Voorkomen van onnodige zorg

‘Uit vergelijkbare initiatieven in het land weten we dat de inzet van een specialist ouderengeneeskunde kosten kan besparen. Wat ik zelf zie, is dat de specialist ouderengeneeskunde voor rust en structuur zorgt in de thuissituatie en in het hele zorgsysteem. Als ik er niet was geweest voor de mevrouw waar ik zo naar binnen ga, had ze misschien wel uit paniek 20 keer de huisarts gebeld of was ze al opgenomen geweest in een verpleeghuis waar de bedden schaars zijn. Er stonden ook veel afspraken bij verschillende specialisten uit het ziekenhuis gepland. Ik zie dat het plan wat wij maken voor deze mevrouw helpt bij het voorkomen van al deze bezoeken.’

Dit artikel is eerder gepubliceerd op 24 november 2022, maar nog steeds actueel.